«باما» در ۱۰ سالگی از گذشته، حال و آینده خود می‌گوید

«باما»، پلتفرمی که به شکل تخصصی در حوزه انتشار آگهی‌های خودرو فعالیت می‌کند، ۱۰ ساله شد. این سایت برخلاف «دیوار» و «شیپور»، به شکل تخصصی تمرکز خود را بر حوزه تبلیغات طبقه‌بندی‌شده‌ی خودرو قرار داده و در همین حوزه، با سایت‌هایی که در تمام حوزه‌ها آگهی می‌پذیرند، رقابت می‌کند.

باما در گزارشی که برای دیجیاتو به مناسب ۱۰ سالگی‌اش ارسال کرده، اعلام می‌کند که هسته کلیدی این تیم، یعنی ۸ نفری که ۱۱ سال پیش تلاش خود برای شکل‌گیری این پلتفرم را آغاز کردند، همچنان در کنار هم مشغول به توسعه باما هستند. در این گزارش چند پرده‌ی کوتاه از گذشته، حال و آینده‌ی باما را با هم مرور می‌کنیم.

آغاز، همراه با تهدید

در سال ۸۷، زمانی که این استارتاپ کارش را آغاز کرد، تعامل خریدار و فروشندگان به دو شکل انجام می‌شد: یا از طریق نمایشگاه‌های خودرو یا صفحات نیاز‌مندی‌های همشهری، که آگهی‌دهنده صرفا می‌توانست چند کلمه‌ی کوتاه در مورد خودرویش بنویسند و البته خبری هم از تصویر نبود.

نکته جالبی که گزارش باما به آن اشاره می‌کند، یک تماس تهدیدآمیز در ابتدای فعالیتش از سوی رقیب اصلی و سنتی است: «شاید هیچ‌گاه از یاد نبریم که اولین تماس تهدیدآمیزی که بعد از آغاز حرکت دریافت کردیم و ما را از موفقیت‌مان هرچه بیشتر مطمئن‌تر کرد، تماس بخش حقوقی همشهری بود.»

از سوی دیگر در دهه ۸۰، وضعیت وب فارسی از نظر تجربه و رابط کاربری در شرایط چندان مناسبی نبود. گزارش در همین رابطه می‌گوید که رویکرد مینیمالیستی باما در طراحی این سایت، ابتدا مورد انتقاد بوده است:

«یکی از تمایزهای بارز باما با سایر استارتاپ‌هایی که در آن ایام در حال شکل‌گیری بودند، رویکرد دیزاین‌محور آن بود که باعث شد در زمانی که مفاهیم UX و UI هنوز در ایران مطرح نشده بودند، از همان اول در باما با دقت تمام رعایت شوند. همین واقعیت سبب شد باما، بر خلاف عرف وب‌سایت‌های ایرانی آن ‌روزها، زبان دیزاین کاملا مینیمال داشته باشد. به‌یاد داشته باشیم در مورد ایامی صحبت می‌کنیم که چشمک زدن بنرها و شلوغی بصری صفحات وب‌سایت‌ها گرایش اصلی بازار بود و بسیاری از دوستان معتقد بودند رویکرد مینیمال باما با مذاق ایرانی‌ها سازگار نخواهد بود.»

نکته دیگری که باید در این میان به آن اشاره کرد، این است که رقبای امروزی باما در زمینه آگهی خودرو، چند سال پس از باما شروع به کار کردند. ابتدا شیپور در مرداد ۹۱ و در سال ۹۲، دیوار فعالیتش را آغاز کرد. این دو سایت، به شکل کلی آگهی جذب می‌کنند اما رویکرد باما از ابتدا متفاوت و متمرکز بر حوزه خودرو بود. گزارش در همین رابطه می‌گوید: «اگرچه نمی‌توان در مورد تقدم یا عدم تقدم زمانی باما در حوزه‌ی تبلیغات طبقه‌بندی‌شده صحبت کرد، ولی می‌توان با اطمینان گفت که باما در شکل‌دهی و فرهنگ‌سازی این حوزه نقشی بسیار محوری ایفا کرد. این موفقیت، عرصه را برای ورود دیگر بازیگران اصلی کنونی این حوزه (چه خودرو و چه سایر کالاها) هموارتر کرد.»

هرچند باما مدعی ابداع یک سبک نوین نیست و خودش هم در این گزارش می‌گوید که چرخی که به‌حرکت درآورد، برگرفته از تجربیات کشورهای پیشرفته‌ی دنیا بود، اما عقیده دارد که این نگاه بنیان‌گذاران باما بود که ضمن تزریق نوآوری به بازار خرید و فروش خودرو، آن را با شرایط و نیازهای بومی ایران هماهنگ و هم‌ساز کرد:

«یکی از تمایزات بسیار برجسته‌ی باما که هم در آغاز کار و هم امروز با گرایش غالب در کسب‌وکارهای دیجیتالی ایران تضاد داشته است، تمرکز آن بر روی ایجاد و نگهداشت مشتری از طریق خلق و توسعه‌ی «برند» و تکامل کیفی خود «محصول»، به‌جای جذب مشتری از طریق تلاش‌ها و هزینه‌های هنگفت «تبلیغاتی» و «روابط‌عمومی» است. در نتیجه‌ی این رویکرد، هنوز هم در عمل «تبلیغات دهان‌به‌دهان» ارزشمندترین وسیله‌ی پیوستن مشتریان جدید به این پلتفرم است.»

اما آخرین نکته‌ای که می‌توان در مورد گذشته‌ی باما به آن اشاره کرد، «خوداتکایی مالی»، حتی تا همین امروز است. در واقع، باما که شاید بتوان به آن لقب «یکی از اولین استارتاپ‌های ایران» را داد، برخلاف جهت اکوسیستم استارتاپی حرکت کرده و تا به امروز سرمایه‌ای جذب نکرده است. گزارش در این رابطه توضیح بیشتری می‌دهد: «بعد از سرمایه‌گذاری اولیه‌ی خانوادگی در سال‌های نخست که کارکرد «سید فاند» را داشت، دیگر سرمایه‌ی جدیدی به چرخه‌ی مالی مجموعه تزریق نشده است. بدین ترتیب، در تمامی این سال‌ها منابع مالی مورد نیاز برای توسعه‌ی حوزه‌ی خدمات باما صرفا از منبع درآمدهای خود پلتفرم تأمین شده است.»

آمارهای کنونی

حالا و در ۱۰ سالگی باما، این پلتفرم آمارهایی را با دیجیاتو به اشتراک گذاشته است. باما می‌گوید که بیشتر از ۱۰۰۰ نمایشگاه خودرو در سراسر ایران به طور فعال از این پلتفرم استفاده می‌کنند. از سوی دیگر باما در ۱۰۰۰ کلید‌واژه‌ی اصلی پرجستجو در بازار خودروی ایران، با ۹۱٪ پوشش، رتبه‌ی نخست در اختیار دارد.

این پلتفرم همچنین خبر می‌دهد که در ماه گذشته، ۷ میلیون بازدیدکننده‌ی منحصر به فرد داشته و حالا می‌خواهد این عدد را در ماه‌های آینده به ۹ میلیون ارتقا دهد.

باما البته آمارهای مالی دقیقی ارائه نمی‌دهد، اما اعلام کرده است که رشد درآمد، از آغاز معرفی تعرفه‌ی خدمات پولی در سال سوم فعالیتش، همواره صعودی و مثبت بوده است: «جالب‌توجه است که با وجود شرایط اقتصادی نامساعد اخیر و حضور و تلاش همه‌جانبه‌ی رقبا، امسال نیز رشدی مضاعف را تجربه کرده‌ایم.»

در مسیر آینده

اینطور که به نظر می‌رسد، باما برنامه‌های گسترده‌ای برای آینده دارد. این پلتفرم می‌گوید در تمام سال‌های اخیر، چرخه‌ی خرید و فروش خودرو در ایران را به دقت رصد کرده است و اکنون بیشتر از هر زمان مصمم است تا کل این چرخه، از انتخاب و تصمیم‌گیری گرفته تا معامله و انتقال را تسهیل، شفاف‌تر و ایمن‌تر کند.

و حالا اولین قدم برای آینده، ارائه یک محصول جدید در باما به نام «ماشین حساب» خواهد بود:

«یکی از پردغدغه‌ترین موارد در فرایند خرید و فروش خودرو، تعیین ارزش حقیقی خودروی مورد نظر است. برای حل این دغدغه، به‌زودی، در روزهای آتی، با اتکا به داده‌های ثبت‌شده و نیز تجربیات کسب‌شده در طول ده ‌سال گذشته در باما و با بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی، خدمت جدیدی را تحت نام «ماشین‌حساب» به کاربران معرفی خواهیم کرد. معتقدیم که این راهکار جامع جدید با راه‌حل‌های کمابیش موجود کنونی در بازار تفاوت چشمگیری دارد و قادر خواهد بود بازار خودرو را برای کاربران شفاف‌تر و مطمئن‌تر سازد.»

اما این درحالیست که دیوار با «کارنامه»، و شیپور با «همراه مکانیک» به ارائه خدمات کارشناسی خودرو نیز مشغول شده‌اند و دامنه فعالیت‌شان را از مرزهای فضای مجازی به دنیای حقیقی کشانده‌اند. در این شرایط، برنامه باما برای ارائه خدماتی خارج از فضای مجازی که بتواند تاثیر مثبتی بر فرآیند نقل‌وانتقال خودرو داشته باشد چیست؟ «محمدحسن فرازمند»، مدیر بازاریابی باما در گفتگو با دیجیاتو به همین سوال پاسخ می‌دهد و می‌گوید:

«پیش از اینکه پلتفرم‌های دیوار و شیپور بخواهند وارد این حوزه شوند، ما در حال بررسی آن بودیم و همه بازیگران در این بازار را کاملاً رصد کرده‌ایم و می‌دانیم سرویس‌هایی که ارائه می‌شود در چه سطحی است. ما هم قطعاً به این بازار وارد می‌شویم، اما مسئله اینجاست که می‌خواهیم با نگاه و سبکی متفاوت وارد این حوزه شویم. در واقع با سطح متفاوتی که خدمات کارشناسی ما خواهد داشت، بازی را تغییر می‌دهیم.»

نکته آخری که گزارش باما به آن اشاره می‌کند، تیمی است که این پلتفرم را ساخته و توسعه داده است. باما در این گزارش ادعا می‌کند که تیمش، «اثرگذارترین تیم در نوع خود در ایران است» و در همین رابطه می‌گوید: «برای اثبات این ادعا فقط کافی است تعداد اعضای این تیم را با تعداد تیم‌های پلتفرم‌های مشابه در ایران بسنجیم تا معیار کیفیت ملموس شود. جایگاه امروز باما نتیجه‌ی تلاش و همراهی بی‌بدیل تک‌تک اعضای تیمی است که امروز در این مکان دور هم جمع شده‌اند؛ تیمی که به مفهوم نام برندمان واقعیت بخشیدند و به‌معنای واقعی «باما» بوده‌اند، هستند و می‌دانیم که خواهند بود.»