اعمال مالیات بر ارزش افزوده در نرخ بلیت پروازها؛ پلتفرم‌های فروش بلیت آن را غیرقانونی می‌دانند

دوشنبه 13 دی ماه امسال، کمتر از یک هفته قبل، جدیدترین مصوبه مالیاتی کشور بر شرکت‌های هواپیمایی ابلاغ شد. مصوبه‌ای که بر اساس آن و بر خلاف قوانین و عقود بین‌المللی بعد از این مالیات بر ارزش افزوده بر بلیت هواپیما نیز وارد است.

پلتفرم‌های فروش آنلاین بلیت هواپیما در آخرین لحظه از این سیاست جدید باخبر شدند و انجمن صنفی خدمات مسافرت هوایی هم نسبت به این تصمیم واکنش نشان داد و آن را منجر به آسیب جدی به این حوزه و البته خروج ارز از کشور و آسیب به پلتفرم‌های فروش بلیت داخلی عنوان کرد.

به نظر می‌رسد این تصمیم ناگهانی این بار یکی دیگر از حوزه‌های نوآورانه کشور را نشانه گرفته و آن هم پلتفرم‌های فروش آنلاین بلیت است.

مصوبه‌ای خلاف قوانین بین‌المللی

«احسان داوودی»، هم‌بنیان‌گذار و عضو هیات مدیره فلایتیو در واکنش به تصویب قانون مالیات بر بلیت هواپیما به دیجیاتو گفت: «مسئله مالیات بر ارزش افزوده طبق توافقات جهانی شامل حمل‌ونقل نمی‌شود و این موضوع در بیشتر کشورها، بر اساس توافق یاتا (انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی) پذیرفته شده است.»

داوودی در پاسخ به این پرسش که با توجه به این توافق جهانی چطور چنین تصمیمی تبدیل به مصوبه شده گفت: «دولت به دلیل کاهش درآمدهای خود به دنبال راهی است که به هر روشی کسب درامد کند. این مصوبه که منجر به افزایش قیمت10 تا 15 درصدی خواهد شد نیز، صرفا به همین دلیل است.»

هم‌بنیان‌گذار فلایتیو با اشاره به بی‌توجهی در زمان اعلام این مصوبه به تعطیلات آغاز سال نو میلادی اشاره کرد و گفت: «درمورد پروازهای خارجی، بیشتر شرکت‌های پرواز خارجی تعطیل هستند. این در حالی است که نمایندگان مستقر در تهران، باید این موضوع را با دفاتر مرکزی طرح کنند. اما حالا حتی زمان اعلان این مصوبه هم منجر به سردرگمی شده است.»

داوودی با اشاره به اینکه اعمال مالیات بر ارزش افزوده منجر به گران شدن بلیت خواهد شد، گفت: «چنین تصمیماتی فقط یک کسب‌وکار را هدف قرار نمی‌دهد بلکه طیف بزرگی از مشاغل که مرتبط با گردشگری هستند و همچنین جامعه را به طور کلی هدف قرار خواهد داد.»

تزریق تورم به صنعتی تورم زده

به باور او این تصمیم، مسافرت را گران‌تر کرده و تورمی افزون بر تورم همیشگی را در این صنعت شاهد خواهیم بود. تورمی که درباره سفرهای خارجی هم شکل خواهد گرفت.

اما اثرگذاری چنین تصمیماتی بر سفرهای خارجی و قیمت بلیت‌های خارجی چطور نمود پیدا خواهد کرد؟ در شرایطی که وسیله حمل‌ونقل جایگزینی برای سفرهای خارجی وجود ندارد، آیا مسافران جایگزین دیگری را انتخاب خواهند کرد؟

داوودی در پاسخ به این نگرانی‌ها، انتخاب پلتفرم‌های خارجی خرید بلیت را بسیار محتمل دانسته و گفت: «به طور طبیعی اگر قرار به خرید بلیت از ایرلاین‌های خارجی باشد طبیعی است که مسافران پلتفرم‌های خارجی را انتخاب کنند.»

به گفته او مسافران پروازهای خارجی اغلب امکان پرداخت ارزی هم دارند. از همین رو دور از ذهن نیست که در صورت نیاز به سفر خارجی از پلتفرم‌های خارجی خرید کنند. این پلتفرم‌ها قوانین مربوط به توافقات جهانی مبنی بر عدم دریافت مالیات بر ارزش افزوده بر حمل‌ونقل را رعایت می‌کنند و در نهایت قیمت بلیت ارزان‌تر خواهد بود.

بزرگ شدن دایره خودتحریمی

یکی از مشکلاتی که در طول سال‌های گذشته تا امروز، کسب‌وکارهای گوناگون را دچار آسیب کرده مسئله تحریم است. اما اینجا بحث بر سر تحریم‌های خارجی نیست؛ ماجرا خودتحریمی و کوچک کردن زنجیره ارتباطات بین‌المللی از طریق قوانین داخلی است.

پیش از این هم شاهد قوانینی بوده‌ایم که ارتباطات بین‌المللی را کاهش داده‌اند؛ اما مصوبه‌ای در راستای اعمال مالیات بر ارزش افزوده بلیت هواپیما این حلقه ارتباطی را باری دیگر کوچک‌تر کرده است.

داوودی با تاکید بر اینکه این موضوع از منظر قوانین پذیرفته شده بین‌المللی هیچ جایگاهی ندارد آن را عاملی برای بی‌انگیزه شدن شرکت‌های ایرلاین خارجی در ایران عنوان کرد و گفت: «زمانی که مسافران ایرلاین‌های خارجی بلیت خود را از پلتفرم خارجی تهیه کنند و تقاضا از داخل کشور کاهش پیدا کند، دیگر دلیلی برای ادامه فعالیت ایرلاین خارجی در ایران وجود ندارد.»

به گفته او این موضوع ارتباطات این حوزه را به شدت کاهش خواهد داد و شاهد بسته شدن دفاتر ایرلاین‌های خارجی در ایران خواهیم بود.

فراموشی کامل بخش خصوصی

هم‌بنیان‌گذار فلایتیو با تاکید بر اینکه پیش از اعلام این مصوبه هیچ مشورتی با بخش خصوصی انجام نشده، گفت: «نه تنها مشورتی انجام نشد، بلکه فلایتیو به عنوان یک پلتفرم فعال در این حوزه آخرین لحظه بعد از ابلاغ مصوب متوجه این تصمیم شد.»

او در پاسخ به این پرسش که چه راهکاری برای مدیریت این روند وجود دارد، گفت: «این مالیات به طور مستقیم از شرکت‌های هواپیمایی گرفته می‌شود. از همین رو انتظار می‌رود موضوع را شرکت‌های هواپیمایی دنبال کنند.»

داوودی همچنین با اشاره به اینکه به هر حال این افزایش قیمت بر پلتفرم‌های فروش بلیت هم اثرگذاری خواهد داشت، گفت: «پیگیری‌های لازم را برای مدیریت این روند انجام خواهیم داد اما باید دید شرکت‌های هواپیمایی در مواجهه با این تصمیم چه خواهند کرد.»

کاهش تقاضا در انتظار پلتفرم‌های فروش بلیت

«حمیدرضا اشجع»، مدیرعامل مستر بلیط با اشاره به اینکه قانون دریافت مالیات بر ارزش افزوده بلیت هواپیما، بر اساس مصوبه‌ای که از قبل تصویب شده، از 13 دی ماه به طور رسمی در حال اجراست، گفت: «این قانون در پروازهای داخلی همراه با افزایش 4 درصدی و در پروازهای خارجی با افزایش 9 درصدی قیمت‌ها است.»

اشجع با تاکید بر اینکه این افزایش قیمت قطعا تقاضا را کاهش خواهد داد، در پاسخ به پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا مشورتی با بخش خصوصی قبل از تصویب این مصوبه انجام شده یا خیر گفت: «مستر بلیت به هیچ عنوان از این تصمیم آگاه نبوده و مورد مشورت هم قرار نگرفته است.»

او با توضیح اینکه خدمات بخش پرواز به طور مستقیم با قیمت در ارتباط است، گفت: «هرقدر که قیمت افزایش پیدا کند به طور قطع شاهد کاهش تقاضا خواهیم بود. این ماجرا بعد از هربار افزایش قیمت بر تقاضا اثر داشته است.»

مدیرعامل مستر بلیط در ادامه توضیحات خود با بیان اینکه میزان این اثرگذاری فعلا خیلی روشن نیست، گفت: «شرکت‌های هواپیمایی در نهایت راهکاری مشخص دارند. از طرفی می‌توانند این هزینه را از سود خود کم کنند و یا بر قیمت‌ها اضافه کنند.»

به گفته او در برخی مسیرها مسافران ناگزیرند که بلیت هواپیما تهیه کنند و طبیعتا هزینه بلیت را حتی بعد از افزایش پرداخت خواهند کرد. این در حالی است که در برخی مسیرها مسافران مسیرهای جایگزین مثل قطار یا اتوبوس را انتخاب خواهند کرد.

مصوبه‌ای ناگهانی و نقاط مبهم گیج کننده

اشجع در بخش دیگری از توضیحات خود درباره اثر گذاری مالیات بلیت هواپیما بر استفاده مسافران از پلتفرم‌های خارجی برای خرید بلیت هواپیما، گفت: «یکی از نکات مهم درباره این موضوع بررسی امکان پرداخت است.»

او با اشاره به اینکه این قانون در ایران وضع شده و بر روی فروش بلیت در ایران اعمال می‌شود، گفت: «بعضی از فروشنده‌های آنلاین مثل مستر بلیت با شرکت‌های خارجی هم قرارداد دارند و همین موضوع فرایند را پیچیده کرده و همچنان برای ما روشن نیست چه اتفاقی در پیش خواهد بود.»

مدیرعامل مستر بلیط بر این باور است که این مصوبه یک قانون تصویب شده است و در مقابل آن راهکار یا انتخاب دیگری وجود ندارد. این قانون شبیه هر قانون دیگری که درباره آن نارضایتی هم وجود دارد به هر حال اجرایی خواهد شد.

جزئیات مالیات بر بلیت هواپیما شفاف نیست

او با اشاره به قانون ارزش افزوده بر طلا که مخالفان بسیاری داشت، اما در نهایت اجرایی شد، گفت: «تعداد قابل توجهی با این قانون مخالف بودند، اما ناچار به اجرای آن هم بودند. هر چند در نهایت این قانون بعد از چند سال اصلاح شد.»

اشجع با تاکید بر اینکه در حوزه‌های مرتبط با مالیات مهم‌تر از هر نکته‌ای شفافیت آن است، به عدم شفافیت این مصوبه اشاره کرد و گفت: «این قانون به شفافیت بیشتری نیاز دارد تا نه مسافر مجبور به پرداخت هزینه بیشتری شود و نه ما به عنوان پلتفرم به دلیل عدم آگاهی درگیر جریمه‌های بعدی آن شویم.»

به گفته او نحوه محاسبه دریافت مالیات بر بلیت هواپیما هنوز شفاف نیست. این موضوع نیازمند هماهنگی با طرف‌ حساب‌های مختلف دارد که درباره آن همچنان شفافیت کافی وجود ندارد. همچنین نحوه اجرای آن برای پروازهای چارتری یا دربستی هم متفاوت است.

عدم شفافیت این تصمیم یکی از نگران کننده‌ترین بخش‌های تصمیمی است که اتفاقا به طور ناگهانی ابلاغ شده و همچنان باید در انتظار باشیم تا سرنوشت پلتفرم‌های فروش آنلاین بلیت در این شرایط را شاهد باشیم.