چقدر می‌توان به گزارش Speedtest درباره سرعت اینترنت در ایران اعتماد کرد؟

اسپید‌تست ماهانه گزارشی درباره سرعت اینترنت ثابت و موبایل در جهان و کشورهای مختلف منتشر می‌کند و حالا در جدیدترین گزارش آن برای ماه اکتبر 2022، رتبه اینترنت ثابت و موبایل ایران اگرچه افزایش پیدا کرده، اما همچنان از بسیاری از کشورها مانند ونزوئلا، تانزانیا و آنگولا پایین‌تر است. اما رشد اخیری که این سایت از اینترنت ایران گزارش داده، با آنچه که در واقعیت حس می‌شود، متفاوت است. فعالان این حوزه باور دارند آمارهای اسپید‌تست الزاماً نشانگر خوبی برای وضعیت اینترنت کشور نیستند.

در جدیدترین گزارش اسپید‌تست برای ماه اکتبر 2022، میانگین سرعت اینترنت موبایل جهان از 33.17 مگابیت بر ثانیه، به 33.43 مگابیت بر ثانیه افزایش پیدا کرده است که رشد کمی را نشان می‌دهد. در بخش اینترنت ثابت با افزایش سرعت بیشتری روبه‌رو هستیم که از 71.39 مگابیت بر ثانیه گزارش قبلی، به 72.40 مگابیت بر ثانیه رسیده است.

سرعت اینترنت ثابت و موبایل در ایران

در ماه سپتامبر سرعت اینترنت ثابت در کشورمان برابر 10.44 مگابیت بر ثانیه بود که در ماه اکتبر به 11.54 مگابیت بر ثانیه رسیده است. همین افزایش سرعت باعث شده که رتبه کشورمان از 147، به 141 برسد. با این حال همچنان پایین‌تر از کشورهایی مانند ونزوئلا، آنگولا و تانزانیا قرار گرفته است.

در بخش اینترنت موبایل هم سرعت در کشورمان افزایش داشته و از 35.36 مگابیت بر ثانیه گزارش قبلی، به 42.95 مگابیت بر ثانیه رسیده است. در حالی که در گزارش قبلی رتبه ایران، 54 بود، حالا در این گزارش در رتبه 46ام جدول قرار گرفته است.

در سطح جهان، بالاترین ثابت را سنگاپور در اختیار شهروندانش قرار می‌دهد و شهروندان امارات متحده عربی بیشترین سرعت اینترنت موبایل را تجربه می‌کنند. در تصویر زیر می‌توانید سریع‌ترین کشورهای جهان را مشاهده کنید.

آیا ارتباطی بین فیلترینگ و افزایش سرعت وجود دارد؟

مجتبی آستانه- اسپید‌تست طی یک سال گذشته به یکی از مراجع مورد علاقه وزیر ارتباطات دولت سیزدهم تبدیل شده است، اما به باور کارشناسان این حوزه، داده‌های این سایت آزمون درستی برای سنجش سرعت اینترنت نبوده و گمراه‌کننده است.

آمارهای اخیر نیز این موضوع را تأیید می‌کنند؛ زیرا گزارش اسپید‌تست از افزایش سرعت قابل توجه اینترنت در ایران با آنچه که مردم طی یک‌ماه گذشته تجربه‌ کرده‌اند، هماهنگی ندارد.

در حال حاضر اگر با اینترنت اپراتورهای همراه، سرعت اینترنتتان را به‌وسیله اسپید‌تست بسنجید، احتمالاً با عددهای 80 تا 100مگابیت بر ثانیه نیز روبه‌رو خواهید شد، اما این اعداد تا چه حد واقعی هستند؟ «آیدین عدالت»، عضو هیئت‌مدیره و رئیس رسته سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در‌این‌باره به دیجیاتو گفت:

«رقمی که اسپید‌تست عموماً به کاربران نمایش می‌دهد، سرعت ارتباطات داخلی است و بخشی از آن به ارتباطات بین‌الملل باز می‌گردد. شبکه‌ای که در حال حاضر برای دسترسی به اینترنت وجود دارد، سرعت آن بسیار بیشتر از پهنای باندی است که کاربران مصرف می‌کنند. به‌طور مثال، فرد زمانی که وب‌سایتی را باز می‌کند، در حد کمتر از یک مگابایت دانلود دارد، اما ارتباط ADSL او مثلاً تا 12 مگابایت می‌تواند سرعت ارائه کند. همچنین روی شبکه 4G موبایل، 100مگابایت سرعتی است که به‌راحتی در شبکه می‌تواند تزریق شود، اما در تجربه واقعی کمتر کسی است که واقعاً بتواند از این سرعت استفاده کند.»

برخی معتقدند فیلتر‌کردن اینستاگرام موجب شده تا پهنای باند کمتری مصرف شود و همین موضوع موجب می‌شود تا هنگام سنجش سرعت اینترنت با آمارهای بیشتری روبه‌رو شویم. اما عدالت این موضوع را رد کرده و تأکید کرد که عدم استفاده از سرویس‌هایی مثل اینستاگرام و واتس‌اپ، پهنای باند اضافه‌تری برای سایر استفاده‌ها از اینترنت به دست مردم نمی‌رساند.

اسپید‌تست مرجع خوبی برای سنجش وضعیت اینترنت نیست

البته او اعتقاد دارد طی روزهای گذشته وضعیت ارتباطات کشور در مقایسه با دو‌ماه اخیر، بهبود یافته و همین موضوع احتمالاً بر نتایج فعلی که اسپید‌تست نشان می‌دهد، تأثیرگذار است: 

«برخلاف آنچه که در این دو ماه اعلام شده است، تنها شاهد فیلتر دو پلتفرم اینستاگرام و واتس‌اپ نبوده‌ایم و سرویس‌های دیگری هم بسته یا مختل شده‌اند. سرویس‌های پایه‌ای گوگل یا هر سرویسی که به هر طریقی ارتباط امن ایجاد می‌کرد، در دو ماه گذشته اختلال داشتند، اما به نظر می‌رسد این اختلال‌ها کاهش یافته و سرعتشان بهتر شده است. با توجه به اینکه ارتباطات امن یکی از فاکتورهایی است که اسپید‌تست آن را در سنجش سرعت بررسی می‌کند، به نظر می‌رسد این موضوع در آمارهای آن نیز تأثیرگذار بوده است.»

به گفته وی هر‌گونه ارتباطات امنی که باز گذاشته شود، در‌نهایت به دوباره فعال شدن VPNها نیز منجر می‌شود؛ چرا که آن‌ها از شبکه قابل تفکیک نیستند: «زمانی که یک ارتباط امن داخل کشوری و یک ارتباط امن فنی بین سرورها داشته باشید، شبکه نمی‌تواند تشخیص دهد این VPNشخصی یا سازمانی است. به همین خاطر، همه با هم کند یا قطع می‌شوند. در کل هیچ اطلاعیه رسمی وجود ندارد که سرویسی باز شده یا سرعتی زیاد شده است، اما به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات در حال بازگرداندن شرایط پهنای باند به حالت عادی است.»

این فعال صنفی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد آمارهای اسپید‌تست الزاماً نشانگر خوبی برای وضعیت اینترنت نیست: 

«اگرچه داده‌های این سایت یک فاکتور نشان‌دهنده وضعیت پهنای باند است، اما کاملاً فنی نیست. اسپید‌تست برای سنجش سرعت کاربران، عموماً سرورهای داخلی را انتخاب می‌کند، یعنی سرعت کاربر را تا یک دیتاسنتر داخلی نشان می‌دهد که ربطی به پهنای باند بین‌الملل ندارد.»

به اعتقاد عدالت یک‌سری گزارش‌های بین‌المللی که در این زمینه منتشر می‌شوند، معمولاً بیشتر قابل استناد هستند؛ چرا که از بیرون از کشور مصرف پهنای باند را رصد می‌کنند: «همین امر موجب می‌شود تا توصیف بهتری از وضعیت اینترنت ایران داشته باشند.»