مدیران پلتفرم‌های آنلاین آموزشی: نسل زد به کلاس‌های مجازی علاقه بیشتری دارد

در هفته گذشته آلودگی هوای پایتخت و برخی شهرها مانند مشهد باعث شد که تعدادی از دانش‌آموزان خانه‌نشین شوند و پای آموزش آنلاین به خانه‌ها دوباره باز شود. این موضوع در ادامه سال و با شروع فصل سرما ممکن است چندین بار دیگر هم رخ دهد چرا که سرما و یخ‌زدگی معابر هم می‌تواند دانش‌آموزان را خانه‌نشین کند. درواقع در دوران پساکرونا، به‌خاطر رشدی که آموزش آنلاین داشت؛ رسماً تعطیلات مدارس معنای پررنگی ندارد و بچه‌ها به آموزش آنلاین روی می‌آورند. از آنسو باید گفت که مبحث آموزش آنلاین کمرنگ‌تر از گذشته در سیستم آموزشی قرار دارد و به‌نظر می‌رسد مدارس دیگر به آن اعتقادی ندارند. این موضوع این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا آموزش آنلاینی که چند سالی وارد زندگی ما شد؛ یک توفیق اجباری بود و حالا باید فراموش شود؟

در گذشته، یادگرفتن مهارت و درس‌خواندن از مواردی بودند که کمتر دانش‌آموزی نسبت به آن‌ها علاقه نشان می‌داد. اغلب بچه‌ها به‌زور و با صدای دلخراش زنگ ساعت از خواب بیدار می‌شدند. اما به‌نظر می‌رسد تغییر شیوه آموزشی و آنلاین‌شدن کلاس‌ها یکی از راه‌های بالابردن تمایل نوجوانان یا به قول خودشان، نسل زد به آموزش است؛ آموزشی که نه‌تنها نیاز به زور و هشدار ساعت ندارد، بلکه به‌صورت داوطلبانه صورت می‌گیرد. اما باید این را درنظر گرفت که حوزه‌ای که این نسل تمایل به آموزش آن دارد، دیگر جدول مندلیف شیمی یا حل معادلات دیفرانسیل نیست؛ به‌نظر می‌رسد نسل زد بیشتر از سایرین به فکر یادگرفتن مهارتی است که در بازار کار و زندگی به دردش بخورد.

«سهم بازار آنلاین آموزش درحال افزایش است»

آمار موجود در پلتفرم‌های آموزش آنلاین نیز صحت این ماجرا را تأیید می‌کنند. «مصطفی حسینی»، مدیرعامل مکتب‌خونه، با اشاره به اینکه بازار آموزش در کل دنیا درحال تغییر است، به دیجیاتو گفت: «اتفاقی که در بازار آموزش دنیا و ایران رخ داده، این است که از ۲۰۱۲ (سال ۹۱) بازار آموزش در دنیا و در ایران با تغییر مواجه شد. این بازار نیز مانند دیگر بازارها درحال تبدیل‌شدن به بازار آنلاین است. برای مثال، از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ یک‌سری از وب‌سایت‌ها در حوزه تجارت الکترونیک آنلاین شد و به‌دنبال آن در ایران نیز تداوم یافت. در حوزه آموزش نیز به همین صورت است. یعنی یک بازار بزرگ آفلاین وجود دارد که در یک مسیر بلندمدت به بازار آنلاین تبدیل می‌شود.»

او درباره گروه سنی عمده مخاطبان این پلتفرم و حوزه‌های موردعلاقه‌شان توضیح داد: «مخاطبان ما از ۱۸ سال به بالا (تا ۴۰ سال) هستند. از طرف دیگر، مباحثی مانند هوش مصنوعی که خیلی فراگیر شده است، حوزه مورد‌علاقه نسل زد به شمار می‌رود. بحث‌ آموزش زبان نیز به‌دلیل بالارفتن تمایل به مهاجرت به‌صورت جدی‌تری دنبال‌کننده دارد.»

به گفته حسینی، در حوزه آموزش آنلاین کمی اجبار نیز در تغییر نوع آموزش وجود داشت، اما روند کلی نشان می‌دهد که سهم بازار آنلاین درحال افزایش است. نسل زد هم همان‌طور که با همه حوزه‌های آنلاین تعامل بهتری دارد، در آموزش هم همین است.

«نغمه عقیلی»، مدیرعامل استادسلام، با اشاره به اینکه نسل جدید به‌ویژه در سنین پایین‌تر با کلاس‌ها و سیستم‌های آنلاین ارتباط بهتری برقرار می‌کند، به دیجیاتو گفت: «از آنجایی که آموزش‌ها به‌صورت لایو و با حضور معلم هستند، با استقبال زیادی مواجه می‌شوند. نکته جالب اینجاست که نظرسنجی‌هایی که از خانواده‌های دانش‌آموزان انجام شده، نشان می‌دهد آن‌ها تمایل بالایی به آموزش حضوری دارند. این درحالی است که فرزندانشان آموزش آنلاین را بیشتر دوست دارند. یکی از دلایل این موضوع نیز این است که با کلاس‌های آنلاین دستگاه‌هایی مانند تبلت و گوشی در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.»

«امیر گیلان‌پور»، مدیرعامل پلتفرم کلاسه نیز با اشاره به اینکه نسل زد با انعطاف بیشتر و تسلط به فناوری، تغییرات را با انعطاف و تعامل مثبت پذیرفته‌اند، به دیجیاتو گفت: «این گروه جوان با توانایی در مصرف فناوری و تطابق سریع با روش‌های جدید آموزش، بهترین بهره را از این تغییرات برده‌اند. به نظر من مدارس باید آموزش خود را هماهنگ با دنیای امروز این نسل پیش ببرند.»

کرونا، سرعت‌بخش آموزش‌های مجازی

یکی از مواردی که شیوه آموزش آنلاین در دنیا را با یک رشد چشم‌گیر مواجه کرد، ویروس کرونا بود؛ این نکته‌ای است که مدیرعامل مکتب‌خونه نیز بر آن تأکید دارد: «اتفاقی که در دوران کرونا افتاد این بود که سرعت رشد بازار آنلاین را تسهیل کرد. اما با بهترشدن شرایط، به‌نظر می‌رسد که اوضاع به شرایط اولیه‌اش بازگشته است (مثل آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها که به شیوه حضوری بازگشت). یعنی نمی‌توانیم بگوییم کرونا یک تغییر ماهوی ایجاد کرد، بلکه این ویروس تنها روندی را که وجود داشت، تسهیل کرده است.»

به گفته مدیرعامل استادسلام، شاید در دوران کرونا جامعه آموزش آنلاین را به‌اجبار پذیرفت، اما نسل زد به‌اجبار آن را ادامه نمی‌دهد، بلکه با علاقه این کار را می‌کند.

عقیلی باور دارد کسانی که در خانه محدودیت‌هایی از سمت والدین داشته باشند و یا کسانی که دوست داشته باشند در بیرون کار کنند، ممکن است آموزش حضوری را ترجیح دهند. اما در شرایط معمول بچه‌ها برای جلوگیری از هدررفتن وقتشان به آموزش آنلاین تمایل دارند.

بااین‌حال، به گفته او، هنوز عده‌ای از معلم‌ها آموزش آنلاین را نپذیرفته‌اند. این درحالی است که در عصر کنونی، معلم‌هایی موفق هستند که ابزارهای آنلاین را به‌خوبی شناخته و بتوانند آن‌ها را به کار بگیرند.

مدیرعامل کلاسه نیز پیرامون دوران پساکرونا و آموزش توضیح داد: «افزایش جلسات آموزشی آنلاین، تنوع بیشتر در محتوا و توجه به نیازهای متفاوت دانش‌آموزان ازجمله تغییرات بارز آموزش در دوران پساکرونا هستند. خیلی‌ها کرونا را یک بازه زمانی ورود تکنولوژی و فناوری اطلاعات به مدارس و پایان کرونا را خروج این فناوری‌ها می‌دانند. اما بعد از کرونا خیلی از موضوعات دیگر تکنولوژی مورد استفاده قرار گرفت. این روزها می‌بینیم که محتواهای آموزشی و آموزش معکوس در مدارس با استفاده از تکنولوژی‌ها و تبدیل آموزش به بازی‌های دیجیتال برای نزدیک‌شدن به دنیای دانش‌آموزان هر روز بیشتر شده است.»

گیلان‌پور باور دارد کرونا ثابت کرد که تکنولوژی یک ابزار ساده برای آموزش نیست و می‌تواند خدمات گسترده‌ای به آموزش ارائه دهد و آموزش را به‌طور کامل متحول کند. بسیاری از مدارس پذیرفته‌اند که باید به نوآوری روی مثبت نشان دهند وگرنه جامعه و نسل جدید دانش‌آموزان روش‌های سنتی و مدل‌های قدیمی را نمی‌پذیرند. درحقیقت مدل‌های سنتی در آینده‌ای نزدیک از بین خواهند رفت.

نسل زد، نسل آینده‌نگر

آمار موجود در پلتفرم‌های آموزش آنلاین نشان می‌دهد که نسل زد این روزها بیشتر به‌دنبال یادگیری مهارت‌هایی است که محبوبیت بیشتری در بازار کار دنیا دارند؛ مهارت‌هایی مانند طراحی سایت، برنامه‌نویسی، خرید و فروش اینترنتی، مدیریت شبکه‌های اجتماعی و... .

مدیرعامل مکتب‌خونه باور دارد امروز مانند ۳۰ سال گذشته نیست که آدم‌ها به یادگیری یک مهارت بسنده کنند، بلکه به‌دلیل گسترش تکنولوژی و خودکارشدن مشاغل نیاز به به‌روزرسانی مهارت‌هایی دارند که از پیش آموخته‌اند. بنابراین نسل زد راحت‌تر وارد بازار کار می‌شوند و لزوماً به‌دنبال تحصیلات آکادمیک نیستند.

مدیرعامل کلاسه نیز درباره علاقه نسل جدید به یادگیری مهارت توضیح داد: «به نظرم روش‌های آموزشی که نسل z به‌دنبالش است، متأسفانه در خیلی از مدارس نیست. البته در بسیاری از مدارس از روش‌های مبتنی بر بازی‌های دیجیتال استفاده می‌شود و دانش‌آموزان نزدیکی بسیار بیشتری با مدرسه دارند. واقعیت این است که اگر مدارس از فضاهایی که دانش‌آموزان با آن عجین شده‌اند، یعنی تکنولوژی و فضاهای مجازی، برای آموزش استفاده کنند، هم می‌تواند آموزش‌های رسمی خود را ارائه دهد و هم آموزش‌های فوق برنامه را.»

آموزش آنلاین درحال تبدیل‌شدن به بهترین شیوه آموزشی در تمام دنیاست. اما به‌نظر می‌رسد این روش از آموزش هنوز در کشور ما آن‌طور که باید جا نیفتاده است. این درحالی است که کشور ما همواره با مشکلاتی مانند ترافیک سنگین و آلودگی هوا نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند و حذف کلاس‌های حضوری می‌تواند عمده‌ترین مشکلات این حوزه را حل کند.