کشف سریعترین ستاره حول یک ابرسیاهچاله در کهکشان راه شیری

در مرکز کهکشان راه شیری یک منبع قوی امواج رادیویی به نام کمان A* (یا به اختصار *Sgr A) قرار دارد؛ سیاهچاله ای بسیار بزرگ که ابعاد آن حدود چهار میلیون برابر خورشید است. با در نظر داشتن چنین ابعادی روشن است که اثرات گرانشی این کمان نیز بسیار بزرگ هستند و این اثرات را صرفا با نگاه کردن به ستاره هایی که در مجاورت آن قرار دارند میتوان تشخیص داد. دورتادور کمان A* تعدادی ستاره (و البته چند جرم آسمانی مرموز) قرار دارند که با سرعت های باورنکردنی به دور سیاهچاله می چرخند.

حالا اخترشناسان موفق شده اند سریعترین ستاره در میان آنها را که با سرعتی برابر با ۸ درصد سرعت نور به دور کمان A* می چرخد شناسایی کنند.

در پژوهشی که نتایج آن روز سه شنبه همین هفته در نشریه اخترفیزیک منتشر شد دانشمندان به بررسی فضای پیرامونی این کمان پرداختند تا ردی از ستاره های آن را بیابند. در تحقیقات قبلی ثابت شده بود که ده ها ستاره با سرعت های بسیار بالا به گرد این سیاهچاله می چرخند. ردیابی این ستاره ها که مجموعا S خوانده می شوند و برخی از آنها فاصله اندکی تا سیاهچاله میزبان خود دارند به خاطر سرعت بالایشان تا به امروز غیرممکن بوده است.

با این همه، تیم محققان با استفاده از ابزارهایی که در تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوب اروپا در شیلی نصب کردند، عکس هایی را در بازه زمانی ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۶ از این ستاره ها گرفتند و توانستند پنج ستاره جدید شامل S4711 تا S4715 را به مجموعه شناسایی شده قبلی اضافه نمایند و حرکات آنها را حول این سیاهچاله شناسایی نمایند.

نتایج به دست آمده حاوی شواهد بیشتری است که نشان می دهد جمعیت مشخصی از ستاره ها با مسافتی که در حدود ابعاد منظومه خورشیدی است به دور کمان *Sgr A می چرخند.

و از آنجا که این ستاره ها فاصله کمی تا ابرسیاهچاله موجود در قلب راه شیری دارند بسیاری از ویژگی هایشان هنوز برای فیزیکدانان و اخترشناسان روشن نشده است.

فلوریان پیسکر اخترشناس دانشگاه کلن آلمان با همراهی تیمی از محققان مدتهاست که مطالعه محدوده نزدیک به این ابرسیاهچاله را آغاز کرده. حوالی دی ماه گذشته آنها نخستین مشاهدات خود از ستاره ای به نام S62 را گزارش دادند که در نشریه اخترفیزیک منتشر شد و براساس آن S62  هر ۹.۹ سال به دور سیاهچاله مورد بحث می گردد که این کوتاه ترین دوره گردش مداری حول سیاهچاله عظیم در قلب کهکشان راه شیری محسوب می شد.

با این حال طولی نکشید که پیسکر و همکارانش رکوردهای تازه ای را برای یک ستاره دیگر به ثبت رساندند.

طبق اطلاعاتی که این ستاره شناس در کانال تلگرام خود منتشر شده ستاره ای به نام S4711 هم وجود دارد که هر ۷.۶ سال به دور این سیاهچاله می گردد و در نتیجه رکورد سریع ترین ستاره را به خود اختصاص داده که حول یک سیاهچاله در حرکت است. با این حال او خاطرنشان می کند که هنوز مشخص نیست ستاره ها چطور در شرایط سختی که پیرامون سیاهچاله ها قرار دارد توانسته اند مداری ثابت برای خود داشته باشند؟