روش جدید ژن‌درمانی احتمالاً می‌تواند قدرت بینایی برخی بیماران را بازگرداند

محققان به‌تازگی موفق شده‌اند روش جدیدی مبتنی بر ژن‌درمانی توسعه دهند که پتانسیل بازیابی بینایی در بیمارانی که دچار اختلالات مادرزادی و ژنتیکی هستند، دارد. در این شیوه سلول‌های خاصی در شبکیه به سلول‌های حساس به نور تمایز پیدا می‌کنند که می‌توانند مشابه با سلول‌های عادی به نور پاسخ دهند.

ژن‌درمانی چگونه موجب بازیابی قدرت بینایی می‌شود؟

پژوهشگران دانشگاه مونترآل کانادا در مطالعه‌ای تازه به سراغ روشی نوین برای بازیابی بینایی با استفاده از ژن درمانی رفته‌اند. آن‌ها توانسته‌اند شیوه‌ای برای تبدیل سلول‌های مولر (Müller) در شبکیه چشم به سلول‌های عصبی پیدا کنند که در ادامه، پتانسیل تمایز به سلول‌های حساس به نور را دارند. چنین سلول‌هایی می‌توانند با دریافت نور و تبدیل آن‌ها به پیام‌های عصبی، حس بینایی را مجدداً فراهم سازند.

سلول‌های مولر معمولاً نقش حمایتی برای زنده‌مانی سلول‌های عصبی شبکیه را ایفا می‌کنند و درصورت آسیب به این قسمت، می‌توانند نقش مهمی را در بازسازی شبکیه بر عهده بگیرند. البته چنین قابلیتی در پستانداران وجود ندارد و شبکیه انسان قادر به ترمیم آسیب‌های واردشده نیست. اکنون محققان توانسته‌اند ژن‌های دخیل در چنین فرایندی را پیدا کنند که فعال‌کردن مجدد آن‌ها می‌تواند توانایی گفته‌شده را بازگرداند.

بیماری‌های ژنتیکی مانند ورم رنگیزه‌ای شبکیه (Retinitis pigmentosa) می‌توانند موجب از‌بین‌رفتن تدریجی سلول‌های حساس به نور در شبکیه شوند. چنین بیماری‌هایی معمولاً در ابتدا موجب کاهش دید در طی شب می‌شوند؛ اما پیشرفت آن‌ها در طول زمان می‌تواند باعث اختلالات شدید در دید فرد گردد و توانایی تشخیص جزئیات و رنگ‌ها را از او بگیرد. در برخی موارد خاص بیمار درنهایت کاملاً نابینا می‌شود.

اگرچه شیوه جدید مبتنی بر ژن‌درمانی برای بازیابی بینایی هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما پژوهشگران امیدوارند که درنهایت بتوانند از این روش برای کمک به بیماران دچار اختلالات ژنتیکی مثل رتینیت پیگمنتوزا استفاده کنند. شایان ذکر است که سایر درمان‌های مشابه نیز نتایجی امیدوارکننده در کاهش سرعت پیشرفت بیماری‌ها یا جلوگیری از آن‌ها در مراحل اولیه را از خود نشان داده‌اند. شبکیه مصنوعی یکی دیگر از روش‌هایی است که می‌تواند به بازیابی دید در مبتلایان کمک نماید.